Investing.com – ABD Başkanı Donald Trump’ın kapsamlı vergi ve harcama tasarısı, hafta içi Cumhuriyetçilerin kontrolünde olan ABD Temsilciler Meclisinde kritik bir eşiği aştı. Yaklaşık 22 saat süren yoğun bir oturumun ardından Temsilciler Meclisi Kurallar Komitesi, yasa tasarısının ilerlemesi yönünde 8’e karşı 4 oyla karar aldı. Bu gelişme, tasarının genel kurulda oylamaya sunulmasının önünü açtı. Yetkililer, Perşembe günü sabah saatlerinden önce iki önemli oylamanın tamamlanacağını öngördü. İlki yasa üzerine tartışmaları başlatmak, ikincisiyse tasarının kabul edilip edilmeyeceğini belirlemek üzere planlandı.
Tasarı, Temsilciler Meclisinde onaylanması halinde Senato gündemine taşınacak. Cumhuriyetçilerin Senato’da da çoğunlukta olmasına rağmen, burada haftalar sürebilecek yoğun tartışmalar bekleniyor. Özellikle Cumhuriyetçi senatörler arasındaki fikir ayrılıkları, tasarının nihai biçimi konusunda belirsizlik yaratıyor.
Vergi indirimleri ve harcama artışları
Trump’ın önerdiği yasa tasarısı, 2017 yılında yürürlüğe giren vergi indirimlerinin süresini uzatmayı hedefliyor. Bununla birlikte tasarı, bahşiş gelirleri ve otomobil kredileri için yeni vergi indirimleri getirilmesini öngörüyor. Ayrıca, yeşil enerji projelerine sağlanan bazı sübvansiyonların sona erdirilmesini içeriyor. Enerji politikalarında yapılacak bu değişiklikler, özellikle çevreci gruplar ve yenilenebilir enerji sektörü açısından endişe oluşturuyor.
Yasa tasarısı aynı zamanda, orduya yapılan savunma harcamalarının ve göçmenlik uygulamaları için ayrılan bütçenin artırılmasını içeriyor. Bu durum, özellikle sınır güvenliği ve Silahlı Kuvvetler’in güçlendirilmesi konusunda Trump yönetiminin öncelik verdiği alanlara işaret ediyor. Ancak tasarıda yer alan bu harcama artışlarının nasıl finanse edileceği sorusu da kamuoyunda tartışma konusu olmuş durumda.
Tasarı gelir düzeyi düşük Amerikalılara darbe vurabilir
Söz konusu değişikliklerin finansmanının, temel hizmetlere erişimde yapılacak kısıtlamalara dayandırılması gündemde. Tasarı, milyonlarca düşük gelirli Amerikalıya hizmet veren gıda yardımları ve sağlık hizmetleri gibi sosyal programlara katılım koşullarını sıkılaştırmayı planlıyor. Bu durum, düşük gelirli kesimlerin yaşam kalitesini doğrudan etkileyebilecek potansiyele sahip. Uzmanlar, bu politikaların toplumda eşitsizliği derinleştirebileceğine dikkat çekiyor.
Tasarıya karşı çıkan bazı milletvekilleri, sosyal yardımlar üzerinde yapılacak kısıtlamaların etkilerinin ciddi düzeyde olabileceğine işaret ederek, yasa tasarısının gelir eşitsizliğini daha da artırabileceğini savunuyor. Bu bağlamda, Cumhuriyetçi Parti içinde bile tasarının bazı maddelerine yönelik ciddi itirazlar olduğu görülüyor.
Devasa borç artışı bekleniyor
Bağımsız Kongre Bütçe Ofisinin (CBO) değerlendirmesine göre, Trump’ın maliye politikalarını içeren bu tasarı önümüzdeki on yıl içinde ABD’nin mevcut 36,2 trilyon dolarlık kamu borcuna 3,8 trilyon dolar daha ekleyecek. Borç yükünün bu denli artması, ülkenin mali sürdürülebilirliği açısından kaygı yaratıyor. Özellikle orta ve uzun vadede bütçe açıklarının giderek büyümesi, ekonomik istikrarı tehdit edebilecek unsurlar arasında yer alıyor.
Ekonomistlerin çoğunluğu, bu tasarının mali disiplin açısından tehlikeli bir adım olduğuna inanıyor. Vergi indirimleriyle kamu gelirlerinde yaşanacak azalma ve eş zamanlı harcama artışları, bütçe dengesi açısından ciddi bir risk teşkil ediyor. Bu durum, hükümetin ilerleyen dönemlerde ek gelir kaynaklarına yönelmesine ve olası yeni vergi düzenlemelerine gitmesine neden olabilir.
Ekonomik görünüm ve Moody’s’in kredi notu uyarısı
Trump’ın vergi planı tartışmaları sürerken, ABD ekonomisinin genel görünümü de zayıf seyrediyor. Moody’s tarafından yakın zamanda yapılan kredi notu indirimi, bu mali politikaların olumsuz etkilerine yönelik ciddi bir işaret olarak değerlendiriliyor. Ekonomistler, Moody’s’in bu kararıyla Trump yönetiminin “mali disiplin” alanındaki performansına duyulan güvensizliği ortaya koyduğunu düşünüyor.
Bank of America’nın kıdemli ABD ekonomisti Aditya Bhave’ye göre, Moody’s’in kararının arka planında önerilen vergi yasa tasarısının mali açıdan “savurgan” görülmesi yer alıyor. Bhave, Washington yönetiminin yapısal mali sorunlara zamanında eğilmemesi halinde, bütçe açığını kapatmak için gelecekte yeni tarifeler gibi daha sert adımlar atılabileceğini belirtti. Bu tür ekonomik hamlelerin ise hem hane halkına hem de işletmelere doğrudan etkisi olacağı tahmin ediliyor.
Ticaret savaşları ateşkesi ve durgunluk endişesi
ABD ve Çin arasında yaşanan ticaret savaşlarında geçici bir yumuşama yaşansa da, ülke içindeki ekonomistler ABD’nin genel ekonomik görünümü hakkında temkinli olmaya devam ediyor. Reuters tarafından 14-21 Mayıs tarihleri arasında gerçekleştirilen ankette ekonomik durgunluk risklerinin, 90 günlük gümrük vergisi ateşkesiyle biraz azalmış olduğu tespit edildi. Ancak bu geçici etki, Trump yönetiminin mali politikalarına duyulan güvensizliği gidermeye yetmedi.
Katılımcı ekonomistlerin tamamı, Trump yönetiminin ekonomi üzerinde olumsuz etkiler yarattığını ifade ederken, %55’lik bir kesim bu etkinin “önemli ölçüde olumsuz” olduğunu belirtti. Nisan ayında yapılan tahminlerde büyüme hedeflerinde düşüş ve enflasyon beklentilerinde yükselme eğilimi dikkat çekerken, Mayıs ayıyla birlikte bu tahminler sabit tuttu. Ancak ekonomistler, yapısal sorunların çözümü için mali disiplinin elden bırakılmaması gerektiğine vurgu yapıyor.
Sonuç olarak, Trump’ın yeni vergi tasarısı hem ekonomik hem de siyasi açıdan ciddi sonuçlar doğurabilecek nitelikte. Temsilciler Meclisinden geçmesi halinde Senato’daki seyri yakından takip edilecek yasanın, ABD ekonomisinin yönünü ve toplumsal dengeleri doğrudan etkilemesi bekleniyor. Uzmanlar, hem iç politikada hem de uluslararası piyasalarda bu gelişmelerin etkilerinin dikkatle izlenmesi gerektiğini belirtiyor.
